VINACHEM

Phân bón đóng vai trò quan trọng trong việc gia tăng sản lượng lương thực ngày nay trên thế giới. Trong thời gian bất ổn của đại dịch COVID-19 hiện nay, cung cầu phân bón toàn cầu đã duy trì tương đối ổn định. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo triển vọng trong thời gian tới sẽ có nhiều rủi ro và bất trắc.

Khi cuộc khủng hoảng do dịch COVID-19 bùng phát, chính phủ nhiều quốc gia trên thế giới đã công nhận phân bón là sản phẩm hoặc ngành công nghiệp “thiết yếu”, qua đó đã thực hiện các chính sách bảo đảm cho chuỗi cung ứng phân bón có thể vận hành thích hợp trong các đợt phong tỏa. Theo Hiệp hội Phân bón quốc tế (IFA), những quốc gia đó gồm có Achentina, ôxtrâylia, Bỉ, Trung Quốc, Pháp, Italia, Malaysia, Marốc, Nigiêria, Canađa, Nga, Tây Ban Nha, Anh, Mỹ và Việt Nam.

Những quốc gia nói trên chiếm khoảng 60% tiêu thụ phân bón toàn cầu, trong số đó có một số quốc gia sản xuất và xuất khẩu lương thực lớn nhất thế giới. Theo IFA, đại dịch COVID-19 có thể ảnh hưởng đến vụ mùa sắp tới do khả năng gián đoạn của chuỗi cung ứng và tình trạng thiếu nhân công, nó cũng có thể tiếp tục ảnh hưởng đến các vụ mùa tiếp theo do người nông dân thiếu vốn để mua phân bón và các vật tư quan trọng khác.

Có lẽ vấn đề lớn nhất đối với triển vọng cung ứng phân bón cho ngành nông nghiệp toàn cầu là virut corona đã bắt nguồn và khởi phát tại Trung Quốc - quốc gia chiếm 45% sản lượng phân lân trên thế giới, đồng thời chiếm 40% xuất khẩu phân bón toàn cầu.

Một số chuyên gia trên thị trường phân bón cảnh báo, động lực cung ứng toàn cầu có thể sẽ gặp rủi ro thật sự nếu xảy ra làn sóng thứ hai của dịch COVID-19. Nếu một quốc gia gặp phải những vấn đề về thiếu nhân công ở một số cảng đầu mối xuất khẩu phân bón, có thể sẽ xảy ra những rối loạn nghiêm trọng trong cân bằng cung cầu, giá phân bón sẽ dao động mạnh.

Các chuyên gia chỉ ra trường hợp điển hình là ấn Độ, nơi các nhà máy phân bón đang vận hành ở công suất thấp hơn nhiều so với công suất thiết kế. Mặc dù nhập khẩu ròng urê, ấn Độ vẫn là quốc gia sản xuất phân bón có vai trò quan trọng trên thế giới. Tuy sản xuất phân bón được phân loại là dịch vụ thiết yếu và được phép tiếp tục hoạt động, nhưng khả năng thực tế về sản xuất và nhân công hiện nay đang khiến cho nhiều nhà máy phân bón tại ấn Độ khó có thể duy trì vận hành.

Mặt khác, những nền tảng động lực cơ sở của ngành sản xuất phân bón vẫn rất mạnh do khối lượng lương thực thực phẩm cần sản xuất và tiêu thụ hàng năm trên thế giới luôn giữ ở mức khá ổn định.

Trong thời gian tới, vấn đề an ninh lương thực thậm chí sẽ còn trở nên quan trọng hơn đối với hầu hết các quốc gia trên thế giới. Vì vậy, các nhà sản xuất phân bón đang thực hiện hàng loạt công việc chuẩn bị nhằm bảo đảm cho các nhà máy tiếp tục hoạt động trong bối cảnh dịch vẫn tiếp diễn.

Tại Mỹ, Bộ Nông nghiệp dự báo diện tích gieo trồng ngũ cốc sẽ tăng 97 triệu mẫu Anh trong năm 2020, dự kiến nhu cầu phân đạm sẽ duy trì ở mức cao.

Công ty phân bón Yara hoạt động ở 60 quốc gia cho biết, hoạt động sản xuất của Công ty vẫn tiếp tục và không gặp phải những gián đoạn đáng kể. Tuy nhiên, một số dự án của Công ty tại Braxin đã phải tạm dừng do các biện pháp phòng chống dịch COVID-19 của các chính quyền địa phương.

Tại một công ty sản xuất phân lân và phân kali toàn cầu khác là Công ty Mosaic, các gián đoạn sản xuất trong thời gian dịch vừa qua chỉ xảy ra ở mức tối thiểu.

Giám đốc Công ty Yara cho rằng, ngành sản xuất phân bón sẽ không phải chứng kiến sự sụt giảm nhu cầu như đã xảy ra ở các ngành du lịch, hàng không, nhà hàng. Tuy nhiên, nếu dịch diễn ra trong thời gian dài thì đến một lúc nào đó các công ty sản xuất phân bón cũng sẽ phải chịu ảnh hưởng.

Một ngoại lệ đáng chú ý về gián đoạn nhu cầu là phân bón chuyên dụng cho sản xuất rau xanh và hoa quả, do rất nhiều nhà hàng trên toàn thế giới đã phải đóng cửa trong thời gian đại dịch. Nhu cầu phân bón cho khoai tây cũng giảm sút do sự sụt giảm đáng kể nhu cầu khoai tây chiên ở các nhà hàng. Đây có thể là vấn đề lớn đối với những công ty phân bón như yara, vì khoai tây là cây lương thực quan trọng không chỉ đối với Bắc Mỹ mà còn nhiều nơi khác trên thế giới.

LH

Theo World Fertilizer, 4/2020