VINACHEM

Khu vực Đông Nam Á có tổng dân số 672 triệu người, chiếm 8,4% dân số toàn cầu và là khu vực đông dân thứ 3 trên thế giới. Với GDP theo sức mua tương đương đạt 10,7 nghìn tỉ USD và tốc độ tăng trưởng trung bình 6%/năm, hiện nay Đông Nam Á đang có nhiều hoạt động kinh tế mạnh mẽ. Tổng sản phẩm nội địa của các nước thành viên ASEAN tại đây tăng trưởng khoảng 5-6%/năm, trong đó giá trị hàng hóa xuất khẩu năm 2022 đạt 1900 tỉ USD, giá trị hàng hóa nhập khẩu đạt 1.800 tỉ USD. Những số liệu đó cho thấy cán cân thanh toán có lợi nhờ thặng dư thương mại.

Công nghiệp hóa chất (CNHC) đóng góp 3,4% trong tổng GDP của các quốc gia Đông Nam Á. Tổng thu nhập từ hóa chất năm 2023 của các nước trong khu vực đạt 48,7 tỉ USD, trong đó thu nhập từ polyme nói chung và PVC nổi bật với 12,2 tỉ USD và 1,4 tỉ USD tương ứng. Sản xuất hóa chất phát triển cùng với xuất khẩu hóa chất gia tăng đã có những đóng góp đáng kể vào GDP của các nước ASEAN như Philipin, Malaysia....., cho thấy tầm quan trọng của CNHC đối với nền kinh tế của khu vực. Ngành CNHC tại đây đã thể hiện năng lực đáp ứng sự tăng trưởng của nhu cầu và tiềm năng tạo ra của cải trong thập niên tới. Vì vậy, khu vực Đông Nam Á đang có xuất phát điểm tốt để trở thành trung tâm của các sản phẩm hóa chất cuối dòng.

Động lực phát triển

Trong những năm tới, thị trường hóa chất khu vực Đông Nam Á được dự báo sẽ tăng trưởng với tốc độ trung bình 5,3%/năm nhờ động lực của những xu hướng phát triển sau:

- Giảm nhập khẩu hóa chất và tăng cường tự chủ: Các nước Đông Nam Á đang tập trung vào mục tiêu tăng cường tự chủ và giảm phụ thuộc vào nhập khẩu hóa chất, mở ra nhu cầu cho sản xuất trong khu vực và thúc đẩy nhu cầu trong lĩnh vực hóa chất. Sự gia tăng của sản xuất nội địa dẫn đến sự gia tăng việc làm, dịch chuyển về hướng tự chủ trong thương mại, giảm dòng chảy ngoại tệ ra nước ngoài, tăng thu nhập quốc dân.

- Phát triển thành trung tâm xuất khẩu: Đông Nam Á đang chuyển đổi thành trung tâm xuất khẩu lớn, nhờ đó nhu cầu hóa chất gia tăng, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghiệp. Xu hướng phát triển này không chỉ giúp tăng cường nền kinh tế bằng cách cải thiện cán cân thanh toán, mà còn là động lực tăng trưởng cho hoạt động hậu cần, sản xuất và xây dựng cơ sở hạ tầng. Sự phát triển của ngành hóa chất cũng dẫn đến sự gia tăng hoạt động công nghiệp, tạo ra công ăn việc làm và thúc đẩy tiến bộ trong công nghệ.

- Cải thiện khả năng tiếp cận thị trường: Những cải thiện trong khả năng tiếp cận thị trường đang dẫn đến sự gia tăng của dòng vốn FDI trong toàn bộ khu vực. Dòng vốn đầu tư này hỗ trợ sự phát triển và tăng trưởng của CNHC. FDI thường dẫn đến sự thành lập các ngành nghề mới cũng như mở rộng những ngành nghề hiện có và tạo ra việc làm với thu nhập cao. Dòng vốn đầu tư cũng kích thích các hoạt động kinh tế trong xây dựng, dịch vụ và các lĩnh vực hỗ trợ khác, qua đó tiếp tục thúc đẩy sự tăng trưởng GDP.

- Các chính sách ưu tiên tăng trưởng: Chính phủ các nước Đông Nam Á đang hướng đến việc cung cấp sự hỗ trợ cũng như tạo môi trường thuận lợi, tạo điều kiện cho sự tăng trưởng và phát triển của ngành hóa chất, trong đó bao gồm các quy định hỗ trợ, khuyến khích và phát triển cơ sở hạ tầng. Những biện pháp như vậy giúp giảm chi phí hoạt động kinh doanh, thu hút đầu tư và dẫn đến sự tăng trưởng của các ngành công nghiệp nội địa. Sự tăng trưởng của ngành hóa chất sẽ tạo ra nhiều hiệu ứng, thúc đẩy sự phát triển của các ngành khác như nông nghiệp, sản xuất công nghiệp, dược phẩm, nhờ đó đóng góp vào sự tăng trưởng chung của GDP.

Tiềm năng thu hút FDI

Sau năm 2023 với nhiều khó khăn và không có triển vọng hồi phục rõ ràng, sang năm 2024 nền kinh tế toàn cầu đã phải tiếp tục chịu ảnh hưởng của các cuộc chiến tranh cùng với „bức màn sắt kinh tế“ căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc cũng như lạm phát kéo dài dai dẳng.

Mặc dù vậy, trong thời gian qua 10 quốc gia ASEAN đã ghi nhận một số thắng lợi quan trọng trên mặt trận thu hút vốn đầu tư: Năm 2022 đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào khu vực ASEAN đạt 224 tỉ USD, mức cao nhất từ trước đến nay. Năm 2023, dòng vốn FDI đổ vào các nước ASEAN tiếp tục đạt mức cao lịch sử mới với 230 tỉ USD, trong đó lĩnh vực sản xuất thu hút hơn 50 tỉ USD.
Ngày nay, các nước ASEAN đang nổi lên như địa chỉ thu hút FDI hàng đầu thế giới nhờ được hưởng lợi gián tiếp từ sự phát triển mạnh mẽ của trung tâm sản xuất và tiêu dùng tập trung ở châu Á. Đồng thời, bản thân ASEAN cũng là động cơ tăng trưởng kinh tế quan trọng: Khối các nước ASEAN được dự báo sẽ phát triển từ khu vực kinh tế lớn thứ 5 lên khu vực kinh tế lớn thứ 4 thế giới vào năm 2030.

ASEAN cũng vượt qua Trung Quốc để trở thành địa chỉ số 1 cho nguồn vốn đầu tư vào sản xuất từ các nước OECD, khi các nhà đầu tư quốc tế sử dụng khu vực Đông Nam Á để giảm thiểu rủi ro trước các biện pháp trả đũa thuế quan giữa Trung Quốc và Mỹ. Theo Tập đoàn tư vấn BCG, ASEAN có triển vọng thu hút mỗi năm 600 tỉ USD vốn đầu tư cho các hoạt động mở rộng sản xuất.

Trong bối cảnh đó, sản xuất hóa chất cũng đang dịch chuyển sang châu Á. Dòng vốn đầu tư trước đây chảy vào Tây Âu thì trong 3 năm qua đang dịch chuyển sang Châu Á - Thái Bình Dương. Vì vậy, quy mô ngành CNHC các nước Đông Nam Á được dự báo sẽ tăng trưởng từ 239 tỉ USD năm 2022 lên 448 tỉ USD vào năm 2030.

Singapore, 1 trong 4 con hổ châu Á (bên cạnh Hồng Công, Hàn Quốc và Đài Loan), là nam châm mạnh thu hút đầu tư FDI, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ cao cũng như nghiên cứu và triển khai. Singapore nổi bật với giá trị xuất khẩu và nhập khẩu cao, nhờ đó đã thu hút FDI ở mức 141 tỉ USD, cao nhất trong khu vực.

Trong khi đó, các nền kinh tế mới nổi Inđônêxia, Malayxia, Philipin, Thái Lan và Việt Nam đang đạt tốc độ tăng trưởng cao và dự kiến sẽ nằm trong số nhóm các nền kinh tế quan trọng hàng đầu thế giới vào năm 2030. Philipin và Việt Nam đang thực hiện những bước nhảy lớn, 2 quốc gia này được dự báo sẽ trở thành các nền kinh tế lớn thứ 19 và 20 trên thế giới vào năm 2050.