VINACHEM

Theo đánh giá của Tập đoàn công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV), do giá xuất khẩu tăng và tỷ giá tăng nên giá than hiện hành bán cho các hộ tiêu thụ lớn như xi măng, phân bón và giấy được áp dụng từ ngày 1/1/2010 chỉ còn bằng khoảng 60% giá xuất khẩu có cùng chủng loại. Trong khi đó, theo thông báo 244/TB-VPCP ngày 11/8/2009 của Văn phòng Chính phủ và hướng dẫn của các Bộ thì giá bán than cho nhu cầu tiêu thụ trong nước (trừ điện) sẽ ở mức thấp hơn giá xuất khẩu tối đa là 10%.

Trước đó, từ ngày 1/1/2010, giá than bán cho các hộ xi măng, phân bón và giấy là 1,5 triệu đồng/tấn với than cám 3a; 1,35 triệu đồng/tấn với than cám 3b; 1,26 triệu đồng/tấn với than cám 3c; 1,17 triệu đồng/tấn với than cám 4a và 1,1 triệu đồng/tấn với than cám 4b. Mức giá này vào thời điểm 1/1/2010 cũng đảm bảo nguyên tắc thấp hơn giá xuất khẩu tối đa là 10% cùng chủng loại.

Riêng với điện, giá than sau khi điều chỉnh vào ngày 1/3/2010 với mức bằng 54-59% giá bán cho các hộ khác trong nước, bằng 35-40% giá xuất khẩu than cùng chủng loại (áp dụng từ 1/1/2010 của TKV) và mới bằng 67-73% giá thành năm 2010.

Chính bởi vậy, TKV cũng rục rịch ý định tăng giá bán than cho các hộ tiêu thụ lớn từ đầu năm 2011 với mục tiêu chính là sử dụng tiết kiệm than và hội nhập thành công. Dĩ nhiên, mục tiêu lớn không kém là tăng thêm doanh thu cho ngành than. Theo hướng này, TKV dự tính sẽ tăng giá bán than cho các hộ tiêu thụ lớn là phân bón, xi măng và giấy lên để đảm bảo giá bán than cho các hộ này thấp hơn giá xuất khẩu tối đa 10%.

Riêng với hộ điện, việc điều chỉnh giá than có thể theo hai bước. Đó là ngay từ đầu năm 2011, giá than sẽ điều chỉnh lên để bù đắp được chi phí sản xuất than theo nguyên tắc bằng giá thành năm 2010. Cụ thể là giá thành năm 2010 là 891.978 đồng/tấn trong khi giá than cám 4b cho điện hiện là 648.000 đồng/tấn; than cám 5 có giá thành là 779.655 đồng/tấn trong khi giá bán hiện nay là 520.000 đồng/tấn; than cám 6a có giá thành là 660.725 đồng/tấn trong khi giá bán hiện nay là 450.000 đồng/tấn và than cám 6b có giá thành là 581.000 đồng/tấn trong khi giá bán đang là 395.000 đồng/tấn. Sau bước điều chỉnh thứ nhất, TKV cũng kỳ vọng giá than cho điện sẽ theo cơ chế thị trường bằng giá bán vào các hộ ở thị trường trong nước từ quý IV/2011.

Theo TKV, hiện nay để tăng sản lượng 1 triệu tấn than thì cần phải đầu tư khoảng 120 - 150 triệu USD. Với mục tiêu tăng thêm 20 triệu tấn than hầm lò đến năm 2015 thì cần đầu tư khoảng 3 tỷ USD. Các tính toán của TKV hiện nay cũng cho rằng, vào năm 2015, giá thành sản xuất than sẽ khoảng 1,35-1,4 triệu đồng/tấn than (tương đương than cám 5) trong khi giá nhập khẩu than tại thời điểm hiện nay là 115 USD/tấn (khoảng 2,24 triệu đồng/tấn). Nghĩa là giá thành sản xuất than ở ViệtNam năm 2015 mới chỉ bằng 62-65% giá than nhập khẩu than hiện nay. Vì thế việc thị trường hóa than để có nguồn đầu tư các dự án than trong nước, phục vụ cho phát điện được TKV cho là giải pháp tối ưu.

Không bình luận về đề nghị cụ thể trong việc tăng giá than cho điện lên theo cơ chế thị trường, ông Đặng Hoàng An, Phó tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực (EVN) cho hay, giá điện đầu ra hiện vẫn đang do Chính phủ quy định. Vì vậy, nếu gỡ được nút thắt giá điện thì việc điều chỉnh giá các nguyên vật liệu đầu vào cho sản xuất điện, không riêng gì cho than mới là giải pháp cơ bản.

Cũng tại cuộc họp giao ban của Bộ Công thương đầu tuần này, mặc dù cho hay chưa được biết trực diện về vấn đề tăng giá than cho phân bón nhưng ông Nguyễn Gia Tường, Phó tổng giám đốc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem) cũng kiến nghị chưa tăng giá than cho sản xuất phân bón trong năm 2011.

“Tăng giá than cho phân bón đầu năm 2010 là cú sốc cho các doanh nghiệp sản xuất phân bón. Bởi giá than tăng nên lợi nhuận năm 2010 của Công ty phân đạm và hóa chất Bắc Giang cũng giảm đi 260 tỷ đồng trong tổng số 500 tỷ đồng dự tính. Đó là chưa kể đại lý và người tiêu dùng cứ thấy nói tới tăng giá than cho điện là nghĩ ngay tới việc có tăng giá than cho phân bón, tức là giá phân bón lại cũng bị ảnh hưởng tăng theo khi nghe việc giá than nhấp nhổm”, ông Tường nói.

Cũng tại cuộc họp giao ban của Bộ Công thương, ông Nguyễn Mạnh Hùng, Phó tổng giám đốc TKV cho hay, trong 10 tháng qua, TKV đã tiêu thụ được 34 triệu tấn, trong đó xuất khẩu than có giảm và chỉ bằng 78% so với cùng kỳ năm ngoái nhưng bởi giá thế giới đang lên nên doanh thu xuất khẩu than vẫn tốt.

Như vậy, với mục tiêu “chạy theo giá xuất khẩu” trong điều kiện giá than thế giới đang tăng trở lại, các hộ tiêu thụ than trong nước rõ ràng đứng trước áp lực phải đua cùng giá than xuất khẩu.