Đó là phản ánh chung của các DN tham dự hội thảo do Hiệp hội Phân bón Việt Nam, Bộ Công Thương, Bộ NN&PTNT và Bộ Tài chính phối hợp tổ chức ngày 13-12 tại TP HCM.
Ông Lư Quốc Phong, Tổng Giám đốc Công ty CP Phân bón Bình Điền, Phó Chủ tịch Hiệp hội Phân bón Việt Nam, cho biết hiện nay việc làm giả phân bón rất dễ dàng, chỉ cần nguyên liệu sẵn có gồm gạch ngói nghiền nát cộng với muối thêm phẩm màu đóng gói bao bì nhãn hiệu hoặc nhái thương hiệu lớn là tung ra thị trường. Đa phần DN nước ta đều nhập khẩu phân bón với giá cao, trong khi tình trạng nhập lậu phân bón lại xảy ra phổ biến ở các vùng biên giới bán với giá rất rẻ. Đặc biệt chúng vận chuyển phân bón bằng xuồng qua biên giới hằng ngày, rao bán công khai số điện thoại liên hệ với giá rẻ, chuyển hàng đến tận nơi. Ngày càng mọc lên nhiều cơ sở, DN nhỏ sản xuất phân bón. Các cơ sở làm phân bón giả thường chuyển hàng về vùng sâu vùng xa để thoát sự quản lý chặt của cơ quan chức năng.
Ông Phạm Văn Tuấn, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty CP Vật tư Kỹ thuật Nông nghiệp Cần Thơ (TSC), cho biết ở ĐBSCL, DN nhập khẩu phân bón phải bán ở giá từ 12.000 đồng/kg thì mới có lãi. Nhưng hiện nay giá một số cơ sở nhập lậu lại bán ở mức 8.000-10.000 đồng/kg thì DN làm sao kinh doanh. Từ tháng 4-2011 đến nay, đã có năm vụ phân bón DN bị làm giả. Gần đây nhất, Cục Quản lý thị trường Cần Thơ bắt giữ xe chở 20 tấn phân bón giả nhãn hiệu TSC có hóa đơn chứng từ hẳn hoi nhưng hình phạt nặng nhất cũng chỉ là phạt tiền.
Nhiều DN cho rằng nguyên nhân là do việc thành lập DN quá dễ dàng trong khi luật lại không có quy định về điều kiện, tiêu chuẩn để sản xuất kinh doanh phân bón. Nếu có bị xử phạt thì cũng chỉ ở mức 10-15 triệu đồng thì thấm vào đâu với khoản lợi nhuận khổng lồ hàng trăm tỉ đồng mà chúng đã thu được. Sau khi bị bắt, chúng lại thành lập một DN với tên khác, làm giả thương hiệu công ty khác và tiêu thụ địa bàn khác. Sự dễ dãi của người dân là cơ hội cho hàng giả; mua phân bón không cần hóa đơn chứng từ, đến khi phát hiện cũng không cung cấp được thông tin gì cho cơ quan chức năng.
Hiệp hội Phân bón kiến nghị xây dựng nghị định xem phân bón là ngành nghề sản xuất kinh doanh có điều kiện, có quy định rõ ràng tiêu chuẩn cho các DN hoạt động, tăng hình thức xử phạt vi phạm. Đồng thời, phối hợp với các cơ quan chức năng kiểm tra, quản lý chặt chẽ tình trạng phân bón giả.