VINACHEM

Nêu con số thiệt hại hằng năm do phân bón giả, phân bón kém chất lượng lên tới khoảng hai tỷ đô-la, đại biểu Quốc hội Nguyễn Sỹ Cương đánh giá, “vấn nạn này” tiếp tục làm khổ người nông dân đang vô cùng bức xúc và chịu thiệt thòi. Điều trước mắt và tiên quyết phải làm là giúp họ thoát khỏi tình trạng này.

Thiệt hại khoảng hai tỷ đô-la mỗi năm do phân bón giả

Phát biểu tại phiên thảo luận ở hội trường về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2015 và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2016, đại biểu Quốc hội Nguyễn Sỹ Cương (đoàn Ninh Thuận) nêu ý kiến, những thiệt hại do sử dụng phân bón giả, phân bón kém chất lượng gây cho mùa màng, môi trường, sức khỏe cộng đồng và uy tín của thương hiệu nông sản Việt Nam là khôn xiết. Báo Nhân Dân số ra ngày 12-10 vừa qua đã nêu ra con số, mỗi năm, chúng ta thiệt hại khoảng hai tỷ đô-la do sử dụng phân bón giả, phân bón kém chất lượng.

Hằng năm, trong nhiều nghìn tỷ đồng phân bón được thu từ túi tiền của nông dân trên cả nước, có tỷ lệ lớn tiền mua bán các loại phân bón rởm, phân bón giả, gây nhiều thiệt hại cho nông dân, nông nghiệp và nền kinh tế quốc gia. Thực trạng này rất dễ nhận thấy, nhưng giải pháp khắc phục cho đến nay chưa mấy hiệu quả và việc xử lý chưa thật nghiêm minh.

Nhiều năm qua, nông dân cả nước vẫn tiếp tục khốn đốn về các loại phân bón giả, phân bón kém chất lượng và ngày càng tràn lan. Nông dân không có cách nào phân biệt thực - hư trước khi mua phân bón. Thực trạng này như một loại dịch bệnh vô phương cứu chữa và cứ đổ hết lên đôi vai của người nông dân Việt Nam.

Cũng theo vị đại biểu Quốc hội đến từ tỉnh Ninh Thuận, có xấp xỉ 5.300 các loại phân bón trong danh mục chính thức,, và xấp xỉ 1.000 loại đã được cấp xong giấy hợp chuẩn và hợp quy, chưa kể các loại phân bón truyền thống nắm ngoài danh mục, ước tính xấp xỉ 1.000 loại nữa. Như vậy, thị trường phân bón Việt Nam đang tồn tại khoảng 7.000 chủng loại phân bón, gồm phân bón hóa học, phân bón hữu cơ, phân bón hữu cơ khoáng, phân vi lượng, phân bón dưới rễ và phân bón lá. Với số lượng, chủng loại phân bón như vậy, thật khó cho công tác quản lý, kinh doanh cũng như việc hướng dẫn sử dụng cho nông dân.

Chính vì những tồn tại trên, thị trường phân bón Việt Nam luôn tồn tại, phát triển những loại phân bón giả, phân bón nhái, giả mạo nhãn hiệu, thương hiệu của những loại phân bón khác, phổ biến là những loại phân bón chất lượng chỉ còn 20 - 30% hàm lượng theo đăng ký và công bố chất lượng. Đó chính là câu trả lời tại sao năng suất nông nghiệp của Việt Nam thấp, chất lượng sản xuất sản phẩm không cao, chất lượng sản xuất nông nghiệp qua nhiều năm không tăng được bao nhiêu. Trong khi các quốc gia có tỷ trọng nông nghiệp lớn và những quốc gia phát triển chỉ sử dụng khoảng 20 - 30 loại phân bón. Một quốc gia gần chúng ta, có nền nông nghiệp khá phát triển, là Thái-lan cũng chỉ dùng khoảng 100 chủng loại phân bón cho nông nghiệp. “Không hiểu tại sao Việt Nam lại sản xuất, kinh doanh, sử dụng quá nhiều chủng loại phân bón đến như vậy”, ông Cương nói.

50% số mẫu phân bón không đạt tiêu chuẩn

Ông Nguyễn Sỹ Cương cho biết, thời gian gần đây, đã có những đợt kiểm tra phân bón đang sản xuất và lưu hành trên thị trường. Qua phát hiện, có đến 50% số mẫu phân bón không đạt tiêu chuẩn chất lượng như đăng ký và công bố trên bao bì. Nhiều cuộc thanh tra, kiểm tra phát hiện những loại phân bón kém chất lượng ở nhiều địa phương, kết quả đều được xử lý êm đẹp để nông dân của cả xã, cả huyện, cả tỉnh tiếp tục gánh chịu nạn phân giả, phân kém chất lượng. Có những công ty bị phát hiện nhiều lần sản xuất phân bón giả, phân bón kém chất lượng, quảng cáo không đúng sự thật, kết quả kiểm nghiệm hàng hóa cho thấy chất lượng không như in trên bao bì vẫn tiếp tục được vận hành. Sau nhiều bước kiểm tra, thanh tra, tranh cãim vụ việc lại được chốt lại bằng hình thức xử lý vi phạm hành chính. Vụ sản xuất phân bón giả của công ty Thuận Phong do Ban Chỉ đạo đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (Ban Chỉ đạo 389) phanh phui là một điển hình về sự nương nhẹ của chính quyền địa phương. Chỉ đến khi có sự chỉ đạo trực tiếp của Phó Thủ tướng Chính phủ và Bộ Công an vào cuộc, vụ việc mới dần được làm sáng tỏ. Nguyên nhân không gì khác là buông lỏng quản lý. Và hậu quả là nạn phân bón giả, phân bón kém chất lượng tiếp tục làm khổ người nông dân đang vô cùng bức xúc và chịu thiệt thòi.

Đại biểu Cương kiến nghị cần nhanh chóng thực hiện những giải pháp sau.

Một là, cần giao cho Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn soạn thảo và chuẩn hóa 100 loại phân bón, phục vụ cho các quy trình phân bón, cho các loại giống cây trồng chính và quy trình hướng dẫn sử dụng hợp lý cho các loại phân bón trên. Như vậy, các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh phân bón chỉ được sản xuất và kinh doanh các loại phân bón đã được cho phép sản xuất và kinh doanh với các loại phân bón theo đúng quy chuẩn của quốc gia. Theo đó, các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh phân bón cạnh tranh với nhau một cách lành mạnh, với chất lượng, giá cả, mẫu mã, bao bì, chính sách thương mại, chăm sóc khách hàng, cải tiến công nghệ và nâng cao năng suất cây trồng.

Hai là, cần giao cho Bộ Công thương chịu trách nhiệm trong lĩnh vực xuất, nhập khẩu nguyên liệu và các loại phân bón sản xuất nông nghiệp. chịu trách nhiệm cấp phép và giám sát các điều kiện cần và đủ cho việc sản xuất phân bón. Chỉ có làm như vậy, công tác quản lý mới dễ hơn, hạn chế tối đa những tiêu cực trong quản lý và khuyến khích tối đa những tích cực trong cạnh tranh, trong sản xuất kinh doanh phân bón. Nếu làm được điều này, chắc chắn, người hưởng lợi nhiều nhất sẽ là nông dân, sau đó là người tiêu dùng và thương hiệu cho nông sản Việt Nam.

Ba là, cần xử lý nghiêm khắc, xử lý thật nặng hành vi sản xuất kinh doanh phân bón giả, phân bón kém chất lượng. Hành vi đó phải coi được nặng hơn những hành vi sản xuất, kinh doanh các loại hàng giả và hàng kém chất lượng khác, vì người sử dụng nông dân vốn là nhóm yếu thế trong xã hội.

Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương chia sẻ, những người nông dân Việt Nam đã chịu nhiều hy sinh trong các giai đoạn phát triển của đất nước. Dù trong hoàn cảnh nào, họ cũng luôn luôn sẵn sàng đóng góp sức lực, trí tuệ, xương máu cho Tổ quốc. Với 90 triệu dân, nông dân vẫn chiếm một tỷ lệ đáng kể trong dân số nước ta. Nền kinh tế Việt Nam vẫn còn phụ thuộc rất nhiều vào sự phát triển của ngành nông nghiệp. Để có một nền nông nghiệp phát triển bền vững theo quan điểm của Đảng, không phải ngày một, ngày hai. Nhưng điều trước mắt và tiên quyết phải làm là giúp những người nông dân đáng thương và đáng kính thoát khỏi nạn phân bón giả, phân bón kém chất lượng.