VINACHEM

Tục ngữ khẳng định về nghề nông: “Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống”. Không sai, xưa nay đều đúng! Và, cũng vì thứ bậc quan trọng, chiếm tới phân nửa chi phí sản xuất nông nghiệp, phân bón thu hút sự quan tâm của “trái tim, khối óc” không chỉ nhà nông.

Từ đầu năm 2013, các nhà quản lý, chuyên gia nông nghiệp đã đưa ra những tính toán làm “đẹp lòng người”: Năm 2013, Việt Nam cần 10,3 triệu tấn phân bón. Sản xuất trong nước đáp ứng 80% nhu cầu, chỉ phải nhập thêm 2,5 triệu tấn phân bón các loại. Đặc biệt, nhu cầu ure chỉ 1,9- 2 triệu tấn/năm, tổng năng lực sản xuất của 4 nhà máy (Hà Bắc, Phú Mỹ, Cà Mau, Ninh Bình) đã tới 2,2 triệu tấn, không phải nhập khẩu...

Nhưng, đọc những con số thống kê đáng tin cậy của Tổng cục Hải quan, không ít người phải... cười thầm: Từ đầu năm đến ngày 15/9, nước ta đã nhập khẩu 3,1 triệu tấn phân bón, trị giá 1,2 tỷ USD, trong đó có 474.444 tấn ure.

Đáng chú ý, 45% lượng phân bón nhập khẩu có xuất xứ từ Trung Quốc, còn lại là từ các nước xa tít tắp như: Nhật Bản, Belarus, Israel... Những con số đó sẽ tăng nhanh trong những tháng cuối năm để đáp ứng nhu cầu cho vụ sản xuất mới.

Còn những lĩnh vực khác như: thị trường, chất lượng phân bón... thì sao? Nhiều thông tin trên báo chí gần đây cho thấy hình ảnh “hỗn loạn” của thị trường phân bón trong nước. Đến nỗi, một quan chức của Hiệp hội Phân bón phải than trời: “Nhà nhà đều làm phân bón. Thị trường phân bón rất bát nháo”!

Cả nước có khoảng 500 doanh nghiệp sản xuất và trên dưới 30.000 đại lý kinh doanh phân bón. Ngoài một số ít doanh nghiệp lớn đếm trên đầu ngón tay, phần lớn là doanh nghiệp nhỏ. Có một thực tế: Doanh nghiệp phân bón “3 không”- không nhà máy, không nhân viên, không kỹ thuật- vẫn “mọc” tràn lan như... cỏ dại! Doanh nghiệp chỉ đặt hàng gia công các công ty khác với nhiều chiêu “ăn gian” giảm chất lượng để giảm giá thành, rồi mang về phân phối cho đại lý bán cho nông dân. Trong khoảng 100 công ty sản xuất phân bón hiện nay tại TP.HCM, có đến 40 công ty đặt hàng gia công...

Cái gốc sản xuất “hỗn”, tất cái ngọn thị trường sẽ “loạn”. Phân bón giả, kém chất lượng, nhái thương hiệu bán tràn lan, ảnh hưởng xấu tới các doanh nghiệp làm ăn chân chính, đồng thời đẩy nông dân vào “mê hồn trận” chủng loại, chất lượng, giá cả... Trong năm 2012 và 6 tháng đầu năm 2013, lực lượng quản lý thị trường cả nước đã xử lý 1.390 vụ vi phạm về sản xuất- kinh doanh phân bón giả, kém chất lượng. Song, những nỗ lực đó chưa cải thiện bao nhiêu tình trạng “loạn” thị trường.

Có người nói, nhà quản lý, người kinh doanh cần phải có “trái tim nóng, cái đầu lạnh”. Đọc những con số thống kê, chứng kiến thị trường “hỗn loạn”, nhiều người sẽ phải... “loạn nhịp tim, nóng cái đầu”?