VINACHEM

Trước tác động của giá nguyên liệu đầu vào trên thị trường thế giới, trong nước cùng với lượng phân bón dự trữ trong nước xuống thấp đã khiến thị trường phân bón trong nước diễn biến bất thường, thiếu hàng, tăng giá cục bộ ở một số địa phương. Để ổn định thị trường phân bón, Bộ Công Thương đã đề nghị các nhà máy sản xuất cần hoạt động liên tục và ổn định để đảm bảo nguồn cung nhằm góp phần hạ nhiệt thị trường.

Giá tăng do thiếu hụt nguồn cung

Theo Bộ Công Thương, từ đầu năm, do nhu cầu phân bón tăng mạnh nên một số nhà máy trong nước đã đẩy mạnh sản xuất và nhiều đơn vị đã nhập khẩu về một lượng phân bón lớn. Nhưng do lệch mùa vụ giữa các vùng miền, lãi suất ngân hàng cao nên nông dân chỉ mua ở mức độ vừa phải dẫn đến cuối quý I/2012 lượng tồn kho phân bón tăng hơn 55% so với cùng kỳ. Để quay vòng đồng vốn, một số doanh nghiệp đã giảm giá bán, giảm lượng hàng tồn kho. Nhưng ngay sau đó, nhu cầu sử dụng phân bón lại tăng cao, nhất là tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long bước vào vụ hè thu; khu vực Đông Nam bộ và Tây Nguyên bón phân cho cây cà phê và cao su; mùa mưa tại miền Nam đến sớm hơn quy luật mọi năm nên đã thiếu hàng cục bộ khiến giá phân bón tăng cao.

Trong khi đó, theo kế hoạch, Nhà máy Đạm Cà Mau công suất 800.000 tấn/năm sẽ cho sản phẩm tháng 2 và đạt 100% công suất vào tháng 4/2012, Nhà máy Đạm Ninh Bình công suất 560.000 tấn/năm cũng sẽ cung cấp sản phẩm vào tháng 2/2012. Tuy nhiên, những nhà máy này đã không vận hành đúng kế hoạch, làm cho nguồn cung urê khan hiếm, giá phân bón tăng cao. Bên cạnh đó, chi phí vận chuyển cũng tăng mạnh cùng với tác động của giá phân bón trên thị trường thế giới tăng cao nên giá phân bón trong nước cũng phải tăng theo.

Lý giải về điều này, Hiệp hội phân bón Việt Nam cho biết, nhu cầu phân bón các loại của cả nước trong năm 2012 vào khoảng 9,8 triệu tấn. Trong đó phân urê 2 triệu tấn, đạm SA 710.000 tấn, phân kali 920.000 tấn, DAP 950.000 tấn, phân NPK 3,5 triệu tấn, phân lân các loại 1,8 triệu tấn. Trong khi đó, khả năng sản xuất trong nước là 7,25 triệu tấn phân bón các loại và chỉ còn phải nhập thêm phân SA, kali, DAP. Cũng do Việt Nam vẫn phụ thuộc một số loại phân bón vào thị trường thế giới, nên mỗi khi thị trường này có biến động sẽ tác động ngay đến thị trường trong nước và việc tăng giá bán phân bón là điều khó tránh khỏi. Cụ thể, từ đầu năm đến nay, giá phân bón trên thị trường thế giới luôn có xu hướng tăng, đặc biệt do ngành nông nghiệp của các quốc gia lớn trên thế giới như Ấn Độ, Trung Quốc… cùng vào vụ sản xuất các cây lương thực chính nên giá nhập khẩu của mặt hàng này trong tháng 6 đã tăng khá mạnh, lên đến 461 USD/tấn so với mức 300 USD/tấn của cùng kỳ năm 2011.

Hiện giá bán phân urê ở các tỉnh phía Nam từ 570.000 đến 575.000 đồng/bao 50 kg, tăng khoảng 70.000 đến 80.000 đồng so với đầu năm nay; ở một số tỉnh miền Bắc và miền Trung cao hơn, ở mức 590.000 đến 600.000 đồng/bao.

Trong khi nguồn cung trong nước không đáp ứng đủ, để đáp ứng nhu cầu trong nước, một số đơn vị đã tiếp tục nhập khẩu phân bón để đáp ứng nhu cầu thị trường. Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, phân urê là một trong những loại phân bón được nhập khẩu nhiều nhất trong các năm trước. Tuy nhiên, bước sang năm 2012, mặc dù nhà máy đạm Cà Mau và Ninh Bình đi vào hoạt động chưa ổn định, nhưng cũng góp phần giảm lượng phân urê nhập khẩu trong tháng 6 xuống còn 270.000 tấn, đạt kim ngạch 125 triệu USD, đưa lượng phân bón các loại nhập khẩu 6 tháng đầu năm trên 1,4 triệu tấn với giá trị nhập khẩu 636 triệu USD, giảm 23% về lượng và giảm 11,2% giá trị nhập khẩu so với cùng kỳ năm trước.

Đảm đảm bảo nguồn cung cho thị trường

Dự báo về thị trường phân bón thời gian tới, Bộ Công Thương cho biết, thị trường phân bón trong nước sẽ có biến động do ảnh hưởng bởi sự biến động của thị trường phân bón quốc tế. Theo đó, các thị trường lớn như Ấn độ, Trung Quốc được dự báo sẽ tăng giá nhiều loại phân bón (đặc biệt là urê phục vụ cho sản xuất nông nghiệp) và một số nước cũng đã thực hiện chính sách không khuyến khích xuất khẩu phân bón để tiêu dùng trong nước.

Để giải quyết bài toán cung cầu và góp phần hạ nhiệt thị trường phân bón trong nước, Bộ Công Thương đã đề nghị các nhà máy sản xuất cần phải hoạt động liên tục và ổn định để đảm bảo nguồn cung. Bên cạnh đó, các nhà sản xuất phân đạm trong nước, các đầu mối nhập khẩu phân bón cũng chung tay thực hiện nhiệm vụ bình ổn thị trường và cần coi đó là trách nhiệm của doanh nghiệp với xã hội.

Với đơn vị chiếm tới 60% thị phần phân đạm và chịu trách nhiệm trong công tác bình ổn thị trường, Bộ Công Thương chỉ đạo Tổng công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí (PVFCCo) đẩy mạnh sản xuất, chuẩn bị vận chuyển trước lượng hàng về các kho đầu mối, kho trung chuyển, gửi kho đại lý ở các vùng miền trước khi đến cao điểm mùa vụ, đặc biệt là vụ đông xuân đang cận kề. Bên cạnh đó PVFCCo cũng cần triển khai sớm kế hoạch tiêu thụ đạm Cà Mau, tránh để hiện tượng trong khi tồn kho rất lớn nhưng thị trường lại thiếu hàng như thời gian vừa qua. Mặt khác, PVFCCo cũng đẩy mạnh việc nắm sát thông tin thị trường để điều tiết nguồn hàng tập trung cho các địa phương đang có nhu cầu cao, hạn chế việc tăng giá do thiếu hàng cục bộ.

Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng yêu cầu hai nhà máy đạm Cà Mau và Ninh Bình sớm đi vào vận hành thương mại, cùng với nhà máy đạm Phú Mỹ vận hành ổn định để góp phần chấm dứt những cơn sốt giá phân đạm trong nước.