VINACHEM

Dù ngành chức năng đã triển khai nhiều giải pháp nhằm quản lý, kiểm soát mặt hàng phân bón, nhưng tình hình SX-KD phân bón giả, phân bón kém chất lượng vẫn diễn biến phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi.

Để bảo vệ người nông dân và làm lành mạnh thị trường phân bón, cuối tuần qua, Cục QLTT (Bộ Công thương) phối hợp với TCty Phân bón và hóa chất dầu khí-CTCP tổ chức “Hội nghị tuyên truyền và chia sẻ kinh nghiệm phòng chống phân giả, kém chất lượng”.

Mục đích nhằm làm rõ hơn thực trạng phân bón giả, phân bón kém chất lượng trên địa bàn các tỉnh Duyên hải miền Trung và Tây Nguyên, từ đó đề ra các giải pháp phòng chống hữu hiệu.

Nhiễu loạn phân bón giả

Theo ông Lê Thế Vinh, Phó Chi cục trưởng Chi cục QLTT tỉnh Gia Lai, hiện nay các cơ sở SX phân bón giả, phân bón kém chất lượng không còn SX với quy mô tập trung như trước đây, mà chuyển sang SX nhỏ lẻ.

“Những đối tượng này che tạm những lán trại nhỏ để SX phân bón theo công nghệ “cuốc xẻng” bằng quy trình thủ công. Các cơ sở này chỉ hoạt động vào ban đêm, không để hàng tồn kho nhằm dễ dàng đối phó khi bị ngành chức năng kiểm tra”, ông Vinh cho hay.

Ở Phú Yên, tình trạng SXKD phân bón giả, phân bón kém chất lượng cũng “sôi động” không kém. Theo Chi cục QLTT tỉnh Phú Yên, thời gian gần đây, do nhu cầu phân bón tăng cao, đặc biệt là phân NPK, trong khi đó loại phân này dễ pha trộn, làm giả nên tình trạng SX phân bón NPK giả, kém chất lượng trên địa bàn trở nên phức tạp.

Ông Phạm Ba, Phó Chi cục trưởng Chi cục QLTT tỉnh Phú Yên, cho biết: “Họ dùng nguyên liệu là đất cao lanh, diatomit phối trộn thành phân NPK, sau đó đóng vào bao bì của các nhà SX có thương hiệu đánh lừa nông dân sử dụng.

Có trường hợp SX một số chất chưa đầy đủ thành phần tạo thành sản phẩm, vào bao bì bình thường không in nhãn hiệu, chở đi nơi khác để pha chế thành phẩm”.

Còn ở Bình Định, theo ông Trần Đức Tiến, Chi cục trưởng Chi cục QLTT thì riêng năm 2014 ngành chức năng đã kiểm tra xử lý đến 19 vụ SXKD phân bón giả.

Điển hình là vụ Cty TNHH Thương mại Anh Trang buôn bán phân bón giả mạo nhãn, bao bì hàng hóa; phân bón giả không có giá trị sử dụng, công dụng. Ngoài bị xử phạt 90 triệu đồng, Cty Anh Trang còn bị tịch thu, tiêu hủy 1.200kg phân giả nhãn hiệu Đầu trâu.

“Bước sang năm 2015, đến tháng 10 chúng tôi phát hiện thêm 4 vụ vi phạm. Và mới đây, vào ngày 6/11/2015, chúng tôi phát hiện thêm 2 vụ vi phạm, tạm giữ 7.915kg hạt rời màu trắng dạng phân bón, vụ việc này đang được xử lý”, ông Tiến cho biết.

Lúng túng phòng chống

Thị trường phân bón giả, phân bón kém chất lượng nhiễu loạn là vậy mà ngành chức năng lại vừa thiếu lực lượng và thiếu cả về cơ chế.

Ông Trần Đức Tiến nêu một số hạn chế trong công tác phòng chống phân bón giả: “Lực lượng QLTT ở Bình Định hiện nay rất mỏng, thiếu cán bộ có kinh nghiệm trong lĩnh vực kiểm tra phân bón. Số cán bộ được bồi dưỡng có chứng chỉ lấy mẫu phân bón so với yêu cầu còn hạn chế.

Trong quá trình kiểm tra, phân biệt phân bón giả, phân bón kém chất lượng phải được gửi đi kiểm nghiệm bằng máy móc thiết bị chứ không thể nhận biết bằng mắt thường, thời gian rất lâu mới có kết quả.

Trong khi đó, việc kiểm tra phải được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật, nhất là kiểm tra đột xuất yêu cầu phải có căn cứ, phát hiện có dấu hiệu vi phạm thì mới được tiến hành kiểm tra”.

Riêng tại Gia Lai, địa bàn được đánh giá là một trong những thị trường phân bón sôi động và có diễn biến phức tạp nhất trong khu vực, nhưng trong công tác quản lý còn lúng túng hơn.

Ông Lê Thế Vinh, Phó Chi cục trưởng Chi cục QLTT tỉnh này, đề xuất Bộ Công thương và Bộ NN-PTNT cần phối hợp, chỉ định một đơn vị kiểm nghiệm phân bón trên địa bàn Tây Nguyên. Bởi vì, ông Vinh lý giải: “Mỗi khi chúng tôi muốn kiểm nghiệm phân bón phải gửi mẫu ra Đà Nẵng hoặc vào TP HCM, rất lâu sau mới có kết quả, gây hạn chế trong công tác quản lý”.

Ông Vinh còn đề nghị thêm về chứng chỉ kiểm nghiệm phân bón. Hiện nay, chứng chỉ này do Cục Trồng trọt của Bộ NN-PTNT cấp, thế nhưng việc quản lý lại được Nhà nước phân cho 2 ngành, ngành công thương thì quản lý phân bón vô cơ, ngành nông nghiệp quản lý phân bón hữu cơ.

Như vậy, nếu phát hiện được trên địa bàn có dấu hiệu vi phạm về phân bón vô cơ, liệu ngành nông nghiệp có dùng chứng chỉ đó tiến hành lấy mẫu kiểm nghiệm được không?

Một vấn đề bức xúc khác cũng được ông Vinh nêu ra là năm 2015, QLTT tỉnh Gia Lai lấy 12 mẫu phân bón đưa đi kiểm nghiệm. Lần thứ nhất kiểm nghiệm tại Trung tâm Tiêu chuẩn đo lường chất lượng 2- Đà Nẵng cho kết quả có 8 mẫu vi phạm. Các nhà SX những lô phân bón nói trên không thống nhất với kết quả kiểm nghiệm.

Theo quy định của Bộ KH-CN thì các DN có quyền yêu cầu kiểm nghiệm lần 2. Các mẫu phân bón nói trên lại được kiểm nghiệm lần 2 tại Trung tâm Tiêu chuẩn đo lường chất lượng 3-TP HCM, thì kết quả cho chỉ còn có 4 mẫu vi phạm.

Như vậy chúng tôi phải xử lý như thế nào? Ngành QLTT có được kiểm nghiệm lần thứ 3 để có được kết quả chính xác hơn không?”, ông Vinh băn khoăn.